هراس‌های خاص

بسیاری با دیدن خون یا عنکبوت و یا ازبودن در مکان مرتفع  احساس اکراه می‌کنند. هنگامی که ترس شدید باشد  به نحوی که جلو زندگی عادی را سد کند، هراس خاص (فوبیای خاص) نامیده می‌شود. معالجاتی برای اکثر  این هراس‌ها وجود دارد.  

هراس خاص چیست؟

هراس خاص عبارت از ترسی شدید و مداوم از چیز یا وضعی مشخص است. شخص مبتلا  در روبرویی با آنچه که هراس انگیز است، واکنشی اضطراب آمیز و انزجاری شدید نشان می‌دهد و یا وحشت زده می‌شود. اکراه از چیزی البته به معنای داشتن هراس نیست. اما اگر کسی  ناچار از تلاشی سخت برای احتناب از ترس  باشد و علاوه بر آن به این دلیل مانعی در زندگی عادی او به وجود آید، ممکن است مبتلا به اختلال هراس باشد.

در روانپزشکی هراس‌های خاص را به گروه‌هایی گوناگون تقسیم‌ می‌کنند. گروه نخست هراس از حیوانات است که در آن شخص مبتلا به شدت، برای نمونه از  مار، موش یا سگ می‌ترسد. هراس از پدیده‌های طبیعی برای نمونه از ارتفاعات، تندر  یا آب نیز وجود دارد. هراسی دیگر مربوط به وضعیت‌های خاص و تنگناهراسی ( ترس از مکان‌های تنگ) است که باعث می شود شخص مبتلا در آسانسور یا هواپیما دچار وحشتی شدید شود. خون‌هراسی و نیز خفگی هراسی و استفراغ‌هراسی نیز جزو هراس‌ها است . شخص مبتلا به خون هراسی می تواند با دیدن خون بیهوش شود.

هراس‌های خاص غالبا در شش سالگی تا دوازده سالگی به وجود می آید. هراس از  وضعیت‌های خاص در این مورد مستثنی است که معمولا میان ۱۳ تا ۲۲ سالگی پدید می‌آید. ابتلا به هراس می تواند علت ژنتیکی داشته و ناشی از رفتار مادرزاد  گریز و نبرد ‌ باشد.  ما یاد می‌گیریم که برای بقا ی خود بترسیم و در برابر برخی از پدیده ها واکنش نشان دهیم ، کارکردی که در مورد ابتلای به هراس  بیش از حد است.

هراس در زنان بیشتر از مردان است.  از هرچهارتن مبتلا به اختلال هراس، دستکم سه تن به دو گونه هراس مبتلا هستند.

هراس چه تاثیری بر زندگی دارد؟

ترسیدن کسی که مبتلا به هراس است می تواند  مانع بسیاری از چیزها در زندگی روزمره ی او باشد. اجتناب کردن ها می تواند معاشرت اجتماعی  و زندگی شغلی را دشوار سازد. در مورد مارهراسی ، برای مثال، ممکن است شخص مبتلا نه تنها از اینکه با مار مواجه شود ترس داشته باشد  بلکه حتی از اینکه  در تلویزیون مار ببیند و یا عکس مار را مشاهده کند، بترسد. از این رو، شخص مبتلا همه وقت دور و بر خود را می پاید و این وضع باعث می‌شود که نتواند در دامن طبیعت باشد و چنان او را ناتوان می‌کند که نمی‌تواند از خانه خارج شود.

هراس‌های گوناگون اثر پذیر از احساس های گوناگون هستند. برای نمونه هراس از حیوانات  از نوعی بیزاری و اجتناب از آنها ناشی می‌شود در حالی که خون‌هراسی  ناشی از ترس از بیهوش شدن است. این امر، برای نمونه، باعث می شود که شخص مبتلا از مراجعه به دندانپزشک و پزشک  بپرهیزد که البته برای سلامت او خطرناک است.

آیا بهبود امکان‌پذیر است؟

ایگونه نیست که همه‌ی انواع هراس نیازمند  درمان باشند. بلکه این امر وابسته به این است که  هراس مورد نظر، شخص مبتلا را تا چه حد دچار محدودیت می‌کنند. اگر شما خودتان یا کسی از خویشاوندان شمار زمانی دراز چنان ترس شدیدی از چیزی خاص داشته‌اید که مانعی برای زندگی عادی بوده است، باید خواستار کمک شوید. هراسی که معالجه نشود معمولا از بین نمی‌رود.

شما می توانید به یک مرکز درمانی یا کلینیک روانپزشکی سرپایی مراجعه کنید. امکانی دیگر در این زمینه مراجعه‌ی مستقیم به روان‌درمان شاغل در در حوزه‌ی رفتاردرمانی شناختی است.

تشخیص بیماری و معالجه

تشخیص اختلال هراس نسبتا ساده است چرا که خود فرد مبتلا از هراس خود مطلع است و می داند که برای چه چیزی مراجعه کرده است. معاینه بوسله ی تستی انجام می گیرد که در آن شخص مبتلا در برایر عامل هراس به درجات فزاینده قرار می‌گیرد  و در روند معاینه اعلام می دارد که تا جه حدی دچار انزجار است.

با کمک معالجه، هراس در بیشتر موارد کاملا رفع می‌شود. معمولی ترین روش درمان، رفتاردرمانی شناختی KBT)) است که عبارت از روبرو شدن گام به گام با عامل هراس انگیز است.