اعتیاد و وابستگی

وابستگی از خیلی چیزها ناشی می­شود و رها کردن خود از قید آن دشوار است. وابستگی رنج فراوانی برای فرد مبتلا  و نیز دوستان و آشنایان او فراهم می­کند. بی آبرویی و رسوایی و سکوت با وابستگی همزاد هستند – از این رو سخن گفتن درباره وابستگی می­تواند نخستین گام بسوی یک زندگی سالم تر باشد.

 

اعتیاد چیست؟

منظور از اعتیاد بکاربردن موادی است برای نمونه مانند الکل یا مواد مخدر به گونه­ای که به سلامت انسان و روابط او صدمه می­زند.

بیماری وابستگی چیست؟

وابستگی به الکل و مواد مخدر از بیماری­های­ شایع و رایج است. مبتلا به بیماری وابستگی بودن یعنی که بسیار دشوار است اعتیاد خود را ترک کردن یا کاهش دادن. بدن به اینکه تحت تاثیر قرار داشته باشد عادت کرده و به مقدار بیشتر  و بیشتری نیاز دارد تا به آن درجه از تاثیر که مورد نظر است برسد. اگر ماده مورد نظر مصرف نشود منجر به خماری و ناراحتی ناشی از مصرف نکردن می­گردد. خماری ممکن است به هنگام اعتیاد به الکل، مواد مخدر یا برخی داروهای آرامبخش ونیز به هنگام اعتیاد به نیکوتین و قهوه ظاهر شود. به قمار بازی نیز میتوان وابستگی پیدا کرد. چنین احساس می­شود که وابستگی قابل کنترل نیست و همه زندگی حول محور وابستگی دور می­زند.

بیماری وابستگی ناشی از یک تغییر مزمن در سیستم پاداش دهی مغز است. سیستم پاداش دهی مغز برای این ساخته شده که به ما برای انجام کارهایی که برای زنده ماندمان مهم است انگیزه بخشد. مغز هنگامی که ما برای نمونه غذای خوبی میخوریم، ورزش می­کنیم یا رابطه جنسی داریم از راه آزاد کردن دوپامین بما پاداش میدهد. هنگامی که ما الکل می­نوشیم یا مواد مخدر مصرف می­کنیم مغز را فریب می دهیم که دوپامین آزاد کند. بجای یک احساس طبیعی و سالم، بما یک احساس مستی که بسیاری مایلند بارها و بارها آن را تجربه کنند میدهد. انسانهای گوناگون بسته به خصوصیات ژنتیکی­شان به درجات گوناگون در معرض خطر وابستگی از زمان کودکی قرار دارند.

چگونه بیماری وابستگی بر روی زندگی تاثیر می­گذارد؟

بیماری وابستگی میتواند تمام زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. ناگهان دیگر هیچ چیزی مهمتر از فرونشاندن آن میل نیست. خیلی عادی است که برای نمونه بسیار به الکل یا ماده مخدر فکر کنید و شروع به پنهان کردن اعتیاد خود نمایید. اعتیاد میتواند خود را به کار، خانواده، سلامت شما- یعنی چیزهایی که برایتان پیش از این خواستنی و مهم بودند تحمیل کند. وابستگی می­تواند به احوال فیزیکی و روانی شما و نیز اطرافیانتان صدمه وارد کند.

آیا ارزش کمک گرفتن دارد؟

وابستگی میتواند نوعی شکست محسوب شود و این به نوبه خودیعنی احساس گناه و رسوایی. مهم اینست که بیاد بیاورید که این یک بیماری است که قابل درمان است. سکوت کردن و تظاهر به ندیدن مشکل به نفع هیچ کس نیست جز خود وابستگی. به عنوان بیمار وابسته می­تواند دشوار باشد که کسی نزد خود اعتراف کند مشکل دارد و در اینجا خویشان می­توانند حمایت­گران خوب و مهمی باشند. با کسی که به او اعتماد دارید شروع به حرف زدن درباره مشکل خود بکنید.

وابستگی ناشی از یک تغییر مزمن در مغز است و به همین جهت نیز معالجه آن مشکل است. در مقابل انسان می­تواند در دوران معالجه یاد بگیرد که با بیماری خود کنار بیاید. با تبدیل شدن به “الکلی هوشیار” یا “قمارباز قمارنکن” فرد مبتلا قبول مسئولیت می­کند که هم او و هم اطرافیانش زندگی بهتری داشته باشند.

چه درمان­هایی وجود دارد؟

در رابطه با مشکل وابستگی میتوان با درمانگاه یا بخش مراقبت­های پزشکی محل کار خود تماس گرفت. بعد از بررسی دقیق ناراحتی­های شما و دیگر ناراحتی­های روانی در صورت وجود داشتن، آنگاه مداوا می­تواند بصورت گفتار درمانی یا دارودرمانی صورت بگیرد. همچنین درمانگاه­­هایی برای وابستگی هست که در آنجا خویشاوندان نیز می­توانند مراجعه کرده و تقاضای حمایت کنند. یک روش که تابحال نتایج خوبی ببار آورده روشی است موسوم به برنامه دوازده گام. همچنان تحقیقات درباره چندین روش درمانی دیگر ادامه دارد.