فشار روانی یا استرس و بهبودی

استرس پدیده­ای طبیعی و گاهی لازم است. موضوعی که در رابطه با استرس نباید فراموش شود اینست که از استرس باید بهبودی یافت. در جامعه ۲۴ ساعته امروز این موضوع همیشه بدیهی نیست بطوری که استرس را بصورت یک مشکل بهداشت عمومی درآورده است. مهم­ترین چیز اینست که آن را به موقع متوقف کرد.

 

استرس چیست؟

استرس به این معناست که تمام بدن به همراه مغز برای مقابله با یک تهدید بسیج می­شوند. برای اینکه بتوان فرار کرد یا از خود دفاع نمود ضربان قلب افزایش می­یابد و سوخت وساز بدن تغییر می­کند به گونه ای که عضله­ها از انرژی سهل الوصولی برخوردار می­شوند. وقتی مغز کاملا بر روی وضعیت تهدید آمیز متمرکز می­شود تا از آن اجتناب کند حواس پنجگانه انسان جمع می­شود

واکنش انسان به استرس از دوران پارینه سنگی به این سو برای تنازع بقای ما ضروری بوده است. بدون این واکنش اجداد ما قادر به حفظ خود در برابر خطرات ناشی از طبیعت وحشی نبودند. تا به امروز بدن ما گمان می­کند که بهنگام دچار شدن به استرس یا باید فرار کند یا آماده مبارزه باشد. تفاوت در اینست که برای انسان دوران پارینه سنگی استرس کوتاه مدت بود. مبارزه یا گریز برای چند ساعتی یا چند روزی طول می­کشید و پس از آن دوره آرامش فرا می­رسید. در جامعه امروز ما استرس بیشتر ثابت است و از همین رو هم بیشتر زیان بار.

استرس در نفس خود پدیده­ی مثبتی است. اما زمانی که برما چیره می­شود به گونه ای که ما قادر به مهار تهدید نمی­شویم یا هنگامی که نمی­توانیم به موقع بهبودی پیدا کنیم، آنگاه است که استرس زیان بار می­شود.

چگونه درمی­یابیم کسی دچار استرس شده است؟

اینکه هر کسی تا چه اندازه قادر به تحمل استرس است امری فردی است. فشار کاری، زندگی خصوصی، شیوه زندگی، سن وسال و سلامتی در میزان این تحمل تاثیر دارد. زنان به مراتب بیشتر از مردان دچار استرس می­شوند.

استرس یعنی یک افزایش بزرگ انرژی برای تمام بدن و از این رو می­تواند عوارض فراوان و متفاوت داشته باشد. استرس مزمن اغلب با اضطراب، افسردگی، بیخوابی، اختلال در حافظه، مشکل تمرکز داشتن، خشم و پرخاشگری و نیز مشکلات هاضمه و درد مفاصل همراه است. از نشانه­های دیگر استرس اینکه فرد شروع به نوشیدن یا دود کردن بیشتر می­کند، ناراحتی خود را تلاش می­کند که با پرخوری تسلی دهد ویا از داروی خواب آور استفاده می­کند.

چرا بهبودی لازم است؟

منظور از بازیابی یا بهبودی اینست که باید آرام گرفت تا بتوان آن انرژی که بدن آن را از دست داده است را دوباره بدست آورد. بدون بازیابی انسان خسته می­شود. امروزه بسیاری هر روز به سر کار خود یا مدرسه می­روند بدون آنکه انرژی لازم را برای اینکه شادابی و احساس سرحال بودن کسب کرده باشند. اگر این فشار بیش اندازه بزرگ بشود و به مدت طولانی ادامه یابد، بدون اینکه به حال طبیعی برگشته باشیم این خطر می­رود که به بیماری فرسودگی شغلی دچار شویم. به همین دلیل بسیار مهم است که به سیگنال­های بدن خود گوش کنیم و به موقع تغییر روش بدهیم.

به دلیل تعداد بزرگ بیماران و غیبت از کار به دلیل استرس، کارفرمایان به طور روز افزونی پی به اهمیت کارهای پیشگیرانه می­برند. ازسال ۲۰۱۶ دستورالعملی از سوی اداره کل نظارت بر ایمنی محیط کار Arbetsmiljöverket صادر شده است که در آن وظایف کارفرما برای تضمین ساختن یک محیط کاری مناسب و یک فشار کاری قابل قبول تعیین گردیده است.

چه چیزی بهبودی محسوب می­شود

بعد از فشارهای مرتبط با استرس، مغز نیاز به زمان برای استراحت دارد. رفتن به خانه بعد از کار روزانه و مراقبت از کودک، پرداخت صورتحسابهای مالی و برای شام شب برنامه ریزی کردن بعنوان بازیابی و بهبودی محسوب نمی­شود. اما فعالیت­های بدنی و معاشرت های اجتماعی خوشآیند بعنوان بازیابی محسوب می­شوند. تماشا کردن تلویزیون، خواندن یک کتاب ویا روی کاناپه دراز کشیدن و “هیچ کاری انجام دادن” هم بعنوان بازیابی و بهبود محسوب می­شوند.

خواب مهمترین شکل بازیابی و بهبودی است. بی­خوابی می­تواند شما را نسبت به استرس بیشتر حساس کند ضمن اینکه استرس اغلب خود دلیل بیخواب شدن است. هفت تا هشت ساعت خواب در هر شب توصیه می­شود. داشتن ساعت فراغت در طول ساعات کاری نیز مهم است. هرچه فشار کاری بیشتر باشد، دفعات استراحت در زمان کار نیز باید بیشتر باشد تا بتوان در بلند مدت از عهده وظایف شغلی برآمد.