اختلال وسواسی اجباری (OCD)

همه انسان ها ممکن است گاهی اوقات افکار وسواسی بطور مثال عدم اطمینان از خاموش بودن منقل یا عدم اطمینان از قفل بودن دروازه، را داشته باشند. هر گاه وسواس کسی را از سپری کردن زنده گی عادی خود بازدارند، آن هنگام این یک مریضی تلقی میشود که از جمله عوارضی است که در مقابل آن میتوان کمک بدست آورد.

اختلال وسواسی اجباری چیست؟

اختلال وسواسی اجباری OCD که مخفف obsessive compulsive disorder است، یکی از امراضی است که شخص مبتلا به این اختلال را دچار افکار ناخواسته و در نتیجه وادار به عمل های اجباری میسازد. اگر رفتار وسواسی حد اقل یک ساعت در روز را دربر میگیرد و یا هم کیفیت زنده گی را کاهش میدهد، شاید شخص مبتلا به این علائم دچار سندروم وسواسی اجباری باشد. این مریضی معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی پیدا میشود و حد اقل دو فیصد مردم سویدن از این مریضی رنج میبرد.

شخص مبتلا به این مریضی تقریباً همیشه از رفتار غیرمنطقی خود آگاه میباشد و میخواهد از آن رهایی یابد ولی نمیتواند چون عدم تعقیب وسواس منجر به اضطراب و سایر احساسات ناراحت کننده میشود.

افکار و عمل های وسواسی چیست؟

فکر وسواسی عبارت است از فکر تحمیلی که موجب آزار، ترس یا ناراحتی برای شخص مصاب باشد. افکار ممکن است حاکی از این باشد که شاید حادثه بدی برای خود شخص یا یکی از نزدیکانش اتفاق بیفتد و یا اینکه خود شخص مصاب شاید به کسی آسیب رساند. این گونه افکار معمولاً با “فرض کن که ….” آغاز میگردند.

این افکار ممکن است شخص مبتلا را به سوی عمل های جبری سوق دهند یعنی شخص مبتلا به این اختلال خود را مجبور احساس میکند تا به روش خاص عمل کند تا افکار خود را برطرف کند و یا اضطراب خود را کاهش دهد. شخص مبتلا شاید احساس قوی داشته باشد که چیزی درست نیست و از طریق انجام دادن یک عمل به کرات تا وقتی که آن دوباره “درست” احساس شود، باید در صدد چاره جویی آن برآید.

عمل های وسواسی معمولی عبارتند از شستن دست ها، کنترل قفل و منقل یا تکرار نمودن چیزها برای خود مانند یک منتر. شخص مبتلا به این اختلال احتمال دارد خود را بطور مثال مجبور احساس کند که كلمات یا عبارات خاص با روش و آهنگی بخصوص را بخاطر حفاظت نزدیکان خود از حوادث یا سایر آفت ها تکرار کند.

این اختلال زنده گی را چطور تحت تاثیر قرار میدهد؟

افرادی که از سندروم وسواسی اجباری رنج میبرند معمولا شدیداً نیازمند کنترل و روال های میباشند. اینکه شخص مبتلا به این اختلال بنا بر وجود و رفتار خود احساس شرمندگی کند، معمول است و بنا بر آن مریض گوشه گیر میشود. شخص مبتلا ممکن است به دلیل اشغال افکار و کنترل اکثرا دیر و ناوقت باشد و حتی شاید نتواند از خانه بیرون برآید. خود را فوق العاده زیاد شستن ممکن است شخص مبتلا را دچار زخم و سرخی جلد دست ها نماید.

زنده گی با وسواس فکری و عملی اختیاری نمی باشد و افکار و احساسات ناراحت کننده به شخصیت بستگی ندارند بلکه ناشی از این مریضی میباشند. نکته اساسی و مهم برای نزدیکان فرد مبتلا به سندروم وسواسی اجباری اینست که فرد وسواسی را سرزنش نکنند زیرا چنین برخورد ممکن است اضطراب را افزایش دهد.

چگونه و در کجا میتوان به دنبال کمک رفت؟

اگر شما یا یکی از نزدیکان تان مبتلا به رفتار وسواسی هستید و بنا بر آن دچار اضطراب بوده و یا در قلمرو برآمدن از عهدهٔ کار های زنده گی روزمره دچار مشکلات هستید، کمک مسلکی در دسترس است. از مراجعه به یکی از مراکز خدمات صحی یا یکی از کلینیک های سراپای عقلی و عصبی آغاز کنید. اگر سن تان پایین تر از ۱۸ سال باشد میتوانید به یکی از کلینیک های نوجوانان، مرکز صحی مکتب یا کلینیک عقلی و عصبی برای کودکان و نوجوانان نیز مراجعه کنید. اقدام به دریافت کمک شاید در نتیجه تشویق و حمایت یکی از بستگان نسبتا آسانتر احساس شود.

تداوی ممکن است شامل روان درمانی، تجویز ادویه یا ترکیب از این دو جز باشد. تداوی رفتاری-شناختی موثرترین روش معالجه ثابت شده است و حاکی از اینست که فرد وسواسی قدم به قدم با چیز های ناگوار و ناراحت کننده روبرو شود و با عمل های وسواسی مقاومت کند تا در درازمدت اضطراب خود را کاهش دهد. حتی تمرین های آرامش و فعالیت بدنی میتواند مفید ثابت شود.